De CrowdStrike 24 Hours of Spa heeft tijdens de volgende twee jaar enkele belangrijke mijlpalen te vieren: in 2023 wordt de 75ste editie van de wedstrijd verreden, terwijl het in 2024 100 jaar zal geleden zijn dat de race voor de allereerste keer plaatsvond.
Foto’s: © LAT Photographic / © Tony Adriaensens / © SRO
Misschien moest daar maar een woordje uitleg bij: hoe kan het dat een race die al bijna 100 jaar bestaat aan zijn 75ste editie toe zijn? Het antwoord ligt in de eerste helft van de 20e eeuw, toen wereldwijde gebeurtenissen de competitie tijdelijk tot stilstand brachten.
Het originele en 15 kilometer lange circuit in de Ardennen werd voor het eerst gebruikt in 1921. Het vormde een driehoek tussen Francorchamps, Malmédy en Stavelot. De allereerste race was er één voor motoren, en al snel werd er ook een wedstrijd voor auto’s georganiseerd. Omdat het circuit heel populair en uitdagend bleek, werd er in 1924 besloten om een 24-uursrace te organiseren.
De lijst van automerken die voor die eerste editie op de startgrid stonden zal allicht weinig vertrouwde namen bevatten, en bestond vooral uit Belgische en Franse merken. De winnaars – Henri Springuel en Maurice Becquet – legden met hun Bignan 2L een totale afstand van 1.800 kilometer, minder dan de helft dan de afstand die dezer dagen wordt afgelegd. En dat was niet het enige verschil: de koplampen op de wagens waren allesbehalve krachtig genoeg om in het donker te racen, dus stonden er 200 acetyleenlampen langs het circuit.
Toch veranderde sinds 1924 niet alles zo dramatisch: ook toen waren er al tribunes om de vele toeschouwers de gelegenheid te geven het spektakel te bewonderen, net zoals er ook al een ‘Village’ was om ze naast het circuit ook wat ontspanning te bieden. Beschouw dat inderdaad maar als de voorloper van de huidige CrowdStrike 24 Hours of Spa Fan Zone. De eerste editie bood ook vuurwerk, en de deelnemers kregen ook regen en mist voorgeschoteld. Sommige dingen veranderen nooit…
Door het succes van die eerste editie kreeg de tweede uitgave al meteen een uitgebreider deelnemersveld. In de loop der jaren wist het evenement zich verder te ontwikkelen en nadat de eerste edities vooral Franse merken zagen zegevieren zou het Alfa Romeo zijn dat tussen 1928 en 1933 de wedstrijd domineerde. Enkele evenementen elders in de wereld zorgden echter voor donkere wolken. De beurscrash van 1929 was overal voelbaar, en halverwege de jaren dertig werd het heel moeilijk om de kost van het racen te rechtvaardigen. Zo werd de editie van 1934 herleid tot een race over 10 uur, en was er in 1935 en 1937 zelfs helemaal geen wedstrijd.
Bovendien stond er nog een veel grotere dreiging voor de deur: omdat Europa werd bedreigd door een mogelijke oorlog werd ook de editie van 1939 geschrapt. Eens het continent helemaal werd betrokken bij het conflict onderging de 24 Uur van Spa hetzelfde lot als zovele andere sportevenementen: de organisatie werd gestaakt. Het zou dan ook tot 1948 duren vooraleer er in de Ardennen opnieuw racemotoren werden opgestart.
Terug na de oorlog
Omdat de regio rond het circuit tijdens de Tweede Wereldoorlog het schouwtoneel was geweest van zware gevechten was die terugkeer naar de racerij al een kleine triomf op zich. In 1948 wisten St. John Horsfall en Leslie Johnson aan het stuur van een Aston Martin 2-Litre Sports te zegevieren, en dat is voorlopig nog altijd de enige algemene zege voor het Britse merk. Een jaar later reden internationale sterren Luigi Chinetti en Jean Lucas met een Ferrari 166 MM naar de overwinning.
Ondanks die prestigieuze winnaars bleek de interesse zo vlak na de oorlog niet voldoende groot en tussen 1950 en 1952 werd er opnieuw een pauze ingelast. In de plaats werden er races voor productiewagens georganiseerd, met een duur van twee uur. In 1953 maakte het evenement zelfs even deel uit van het nieuwe World Sports Car Championship, met een zege voor het Ferrari-sterrenduo Nino Farina en Mike Hawthorn, maar in 1954 figureerde Spa al niet langer op de kalender.
Dat was dan ook de start van de langste onderbreking in de geschiedenis van het evenement. Door de oorlog konden negen edities niet doorgaan, maar tussen 1954 en 1963 werd er tien jaar lang niet geracet. De comeback kwam er op initiatief van Hubert de Harlez van de Royal Automobile Club of Belgium en de rijder-journalist Paul Frère. Ze begrepen dat het evenement een uniek aantrekkingskracht nodig had, en de vernieuwde versie was enkel voor toerwagens gereserveerd. Een goede beslissing, want onmiddellijk tekenden fabrieksteams van Alfa Romeo, BMW, Citroën, Ford, Lancia en Mercedes present in de Ardennen.
In de loop van de decennia die volgden wist het evenement steeds meer internationale uitstraling te vergaren. Sinds de terugkeer in 1964 vond de 24 uur elk jaar plaats, hoewel de editie van 1993 voortijdig werd afgevlagd na het overlijden van Koning Boudewijn I. In 2020 vond de race ten gevolgd van de Covid-19-pandemie plaats in oktober, maar er is nooit sprake van geweest het evenement te annuleren. Met een overvolle startgrid, steeds meer toeschouwers en een enorme internationale interesse blaakt de Belgische klassieker van gezondheid.
Uiteraard is er in de loop der jaren wel wat veranderd. Het huidige 7 kilometer lange circuit werd voor het eerste gebruikt in 1979, en werd sindsdien al een paar keer gemoderniseerd. In 2001 kwam er een andere grote wijziging, toen GT-wagens de plaats innamen van de toerwagens. Dat is ook het grote geheim van de eeuwige jeugd van het evenement: het slaagt er steeds in zich aan te passen aan de heersende normen, en zal indien relevant altijd de nodige wijzigingen doorvoeren. Dat de editie van 2023 de 60ste opeenvolgende editie sinds 1964 is, is daar het beste bewijs van.
Met de onderbrekingen rond de oorlogsjaren is de race tussen 29 juni en 2 juli dan ook aan zijn 75ste editie toe. En volgend jaar volgt er een nog belangrijkere mijlpaal, want in 2024 viert de CrowdStrike 24 Hours of Spa zijn 100steverjaardag. En dat wordt zeker een feest.
