De 1000 Km van Spa-Francorchamps zijn een wereldberoemde wedstrijd voor sportwagens en GT’s, een wedstrijd die zowel op het oude als op het nieuwe circuit in onze Ardennen verreden werd en wordt. Wie resultaten, foto’s en informatie over deze race opzoekt, komt steeds op twee fases uit: 1953-1975 voor de oude omloop, en 1982 tot en met vandaag voor de nieuwe omloop. Maar… dat klopt niet, want in 1981 was er ook een editie, eentje die echter liefst vergeten wordt.
Foto’s ©: Keesing Magazine, Alain Guarini en Porsche
Op 17 mei 1953 wint de jonge Olivier Gendebien op het oude, 14 kilometer lange, Spa-Francorchamps de eerste uitgave van een race van 1000 kilometer. Gendebien bestuurt een Ferrari 166 MM van het team van Meert en behaalt er die dag zijn eerste overwinning uit een lange reeks, een reeks die onder meer vier zeges in Le Mans telt. Gendebien haalt ook twee podia in een F1-wedstrijd. Tot en met 1962 wordt de wedstrijd buiten kampioenschap verreden, met zeges van onder meer Paul Frère (2) en Willy Mairesse. In 1963 wordt de wedstrijd dan opgenomen in het International Sportscar Championship, maar de race kreeg wel een lengte van 500 kilometer en de officiële naam luidde Spa Grand Prix.
Pas in 1966 zien we weer een wedstrijd over 1000 kilometer, naar analogie van gelijkaardige proeven op de Nürburgring en in Monza, tellend voor het WK Sportscars. Vanaf dat jaar zien we ook twee rijders per wagen en de eerste zege is voor de Italiaan Ludovico Scarfiotti en de Brit Mike Parkes, die eerder al in 1964 ‘solo’ won. Het duo deed het in een Ferrari 330 P3, met een gemiddelde snelheid van 212 km/u! Vanaf dan groeit de naam en de faam van de race, die tot 1975 onafgebroken deel uit maakt van het WK Uithouding. De laatste uitgave, in 1975, ging evenwel over 750 kilometer en niet 1000.
Gedaan met het oude circuit
Echter stilaan verdwijnen meer en meer wedstrijden van het oude circuit in de Ardennen. De veiligheid op de omloop is ondermaats, de snelheden liggen te hoog en meer en meer rijders weigeren nog in Spa te racen, zeker met snelle wagens. De F1 vindt een onderkomen in Zolder en Nijvel, terwijl het WK voor sportwagens zelf door een stevige crisis gaat en sowieso niet veel meer voorstelt. Enkel de 24 Uur van Spa zullen tot het laatste jaar van de oude omloop blijven plaatsvinden, ondanks edities, zoals 1973 waar drie rijders in één race het leven laten…
Na de opening van het nieuwe circuit, dat 7 kilometer lang is, wordt de 1000 Km van Spa opnieuw de Coupes de Spa en de race blijft onder de internationale radar. In 1981 volgt dan de wedergeboorte van de 1000 Kilometer… die amper die naam waard is als we de weinige getuigen van die dag mogen geloven. Op 31 mei brengt de RAC Spa wagens uit de klassen Groep 1 tot 6 samen… voor een “kermiskoers”, vertelt journalist Koen Wijckmans in Keesing Auto Magazine. “Er was geen enkel waardig Groep 5 team naar Spa getogen, gezien twee weken later de 24 Uur van Le Mans gehouden werd.” Ook in het oeuvre “100 ans de Sport Automobile Belge”, lezen we: “Dat deze race zonder punten en tellend voor geen enkel kampioenschap, amper een deelnemersveld samenbrengt die naam waardig en dat in de tribunes heel weinig toeschouwers zitten. De weinige aanwezigen houden het, gezien de loden hitte, dan nog niet eens lang uit.”
Porsche wint
De polepositie is logischerwijze voor de enige echte Groep 5 op de startgrid, de Porsche 935 van Davit-Trigaux, voor de aantrekkelijke Mazda RX7 IMSA GTO van de Zwitser Pierre Honegger en onze landgenoot Pierre Dieudonné. “Die deelname was een voorbereiding voor Le Mans dat jaar (echter Dirk Vermeersch en de twee andere rijders raakten daar niet gekwalificeerd). Honegger was ook de man van de deelname van de European University Mazda’s eerder in Daytona en Sebring. Eddy Joosen en Dirk Vermeersch waren erbij in Daytona en Sebring”, legt Wijckmans verder uit. De auto stond op de reservelijst in Le Mans, maar zou er dus niet starten, tot grote spijt van Dirk Vermeersch. Diezelfde Zwitser Honegger zou later nog trachten om met een Russische MIG te racen in Le Mans (1993).
Vreemd genoeg bleef de wedstrijd op zich relatief spannend en werd het verschil op de meet, tussen de Porsche 935 en de Mazda uitgedrukt in seconden. De zege bij de toerwagens was voor het trio Delcourt / Swyssen / Baert, derde algemeen. De enige nog bestaande bewegende beelden van die racen tonen overigens de Duitse toerwagen en de start van de race: https://www.youtube.com/watch?v=Z-IuiGi9Bho
Mazda zou datzelfde jaar overigens de 24 Uur van Spa winnen, met de productieversie van de Mazda RX7. Het duo Walkinshaw-Diedonné haalde het toen voor de BMW 530i van Vermeersch-Joosen-Andruet, maar dat werd uiteindelijk Joosen-Andruet. Vermeersch werd ’s morgens immers uitgesloten tot verdere deelname wegens een niet duidelijk incident aan de chicane. Bovendien werd hij niet gehoord door de sportcommissarissen en kon zich dus niet verdedigen. Zijn naam werd niet weerhouden in de officiële uitslag.
Weinig Belgen
De 1000 Kilometer van Spa leek dus een doodgeboren kind, maar de FIA zou datzelfde jaar nog de plannen bekend maken voor een nieuw wereldkampioenschap voor sportwagens, luisterend naar de naam Groep C. Op 5 september 1982 wint Jacky Ickx, samen met Jochen Mass, voor de vierde maal de wedstrijd, aan het stuur van de legendarische Rothmans Porsche 956. Ickx doet dat kunststukje nog eens over een jaar later, terwijl Thierry Boutsen de zege van 1985 behaald en zo de laatste Belg is op de erelijst van een roemruchte wedstrijd, die we vandaag kennen als de Spa 6 Hours, als onderdeel van het FIA WEC. De editie 2020 was voorzien… voor afgelopen weekend.
